Հունական եկեղեցին եւ հունական պարը

Այս տարի օգոստոսի 19-24-ը Հունական համայնքի երիտասարդներս Հայաստանի ազգային փոքրամասնությունների մյուս համայնքների երիտասարդների հետ հանդուրժողականություն էինք կառուցում Լուսակերտում:

«Հանդուրժողականության կառուցում» ամառային ճամբարում չհասցրի մի լավ հանգստանալ, քանի որ նաեւ տանջվեցի` մինչեւ ընկերներիս սովորեցրի Սիրտակի պարել:

Բայց հիմա չեմ ափսոսում հոգենլուս համար, քանի որ Սիրտակին դարձավ մեր բոլորիս հանդուրժողականության պարը: Ճամբարի փակմանը բոլորս միասին պարեցինք այն, եւ, ես շատ ուրախացա, որ պարը սպասվածից լավ ստացվեց:

ՄԱԿ-ի Հայկական ասոցիացիայի կողմից կազմակերպված «Հանդուրժողականության կառուցում» ճամբարի նպատակն էր Հայաստանում ապրող ազգային փոքրամասնությունների ներկայացուցիչներին համախմբել հանդուրժողականության մթնոլորտում, ինչպես նաեւ ծանոթացնել միմյանց մշակույթին:

Հունական համայնքը ներկայացնում էինք երեքով` ես` Արթուր Խաչատրյանս, Նիկոլայ Նիկոլաիդին եւ Նինա Ասլանյանը: Մենք ոչ միայն ներկայացրինք հունական մշակույթը (պար, երգ), այլեւ Հունաստանի պատմության մի քանի էջեր բացեցինք ներկաներին: Պատմեցինք, թե ինչպես են Էգեյան ծովն ու Աթենքը ստացել իրենց անվանումը, ինչպես է առաջացել առաջին հույնը` Էլլինասը, եւ այլն:

Ճամբարը ինձ համար նաեւ մի զարմանալի ու հետաքրքիր հայտնագործության առիթ դարձավ: Օգոստոսի 22-ին` կիրակի, բոլոր մասնակիցներս որոշեցինք գնալ Լուսակերտի շրջակայքում գտնվող եկեղեցիներից մեկը` պատարագ լսելու: Երբ հասանք, պարզվեց, որ պատարագ չէր լինելու:

Բայց այցելությունը ինձ համար ապարդյուն չանցավ, քանի որ ես եկեղեցու պատին կարդացի, որ այն հունական եկեղեցի է: 1400 թվականին Լենկ Թեմուրի արշավանքի ժամանակ ավերված այս եկեղեցին վերակառուցել են բերձենները (հույներ) 1888-90 թվականներին:

Բերձենները Պոնտոսում ապրող հույներ էին, որոնք իրենց անվանումը ստացել են վրացերեն Պերզենաշվիլի բառից, ինչը թարգմանաբար նշանակում է իմաստունների որդիներ:

Արթուր Խաչատրյան

arthurkharidis@gmail.com

«Անհանդուրժող եղեք միայն դեպի անհանդուրժողականությունը»

Այս ամառ եւս մեկ անգամ համոզվեցի, որ Հիպոլիտ Տենի այս խոսքերն իզուր չեն ասված:

Օգոստոսի 19-24-ը Լուսակերտում մասնակցում էի Հայաստանի ազգային փոքրամասնությունների համար կազմակերպված «Հանդուրժողականության կառուցում» ամառային ճամբարին:

Ճամբարի նպատակն էր Հայաստանում ապրող ազգային փոքրամասնությունների ներկայացուցիչներիս համախմբել հանդուրժողականության մթնոլորտում` միաժամանակ օգնելով մեզ ճանաչել միմյանց ու միմյանց մշակույթը:

Հայաստանում գործող տարբեր միջազգային կազմակերպությունների ներկայացուցիչները հինգ օր շարունակ տարբեր դասընթացների ու սեմինարների միջոցով մեզ հանդուրժողականություն էին սովորեցնում:

Վստահորեն կարող եմ ասել, որ ճամբարում օրերն անցան ջերմ ու ընկերական մթնոլորտում, իսկ ինչն ամենակարևորն է` մենք շատ գիտելիքներ ձեռք բերեցինք, որոնք անպայման կկիրառենք մեր կյանքում և շփման մեջ: Չէ± որ հանդուրժող լինելը իրականում դժվար չէ, պարզապես պետք է կարողանալ ընդունել դիմացինին այնպիսին, ինչպիսին նա կա, առանց «բայց»-երի, «եթե»-ների ու «իսկ»-երի:

Ճամբարի առօրյան լի էր նաև խաղերով, մրցույթներով ու մշակութային երեկոներով, որոնց ժամանակ մեզանից յուրաքանչյուրը ներկայացնում էր իր ազգային մշակութը, երգն ու պարը: Իսկ ամենավերջում, որպես հանդուրժողականության իսկական դրսևորում, բոլոր մասնակիցներս միասին պարեցինք հունական Սիրտակի պարը:

Ճամբարը կազմակերպել էր ՄԱԿ-ի Հայկական ասոցիացիան` ՄԱԿ-ի հանրային տեղեկատվության Երևանյան գրասենյակի, ԵԱՀԿ Երևանյան գրասենյակի և «Բաց հասարակություն» իստիտուտի աջակցությամբ:

Լիա Սայադյան

sayadyanlia@gmail.com

To preserve Ukrainian

Preserving and keeping the national language is an important issue in Ukraine now. Since there is a huge Russian speaking population in some parts of the country, mainly in the Eastern part, many Ukrainians don’t even speak their native language, preferring Russian. This is one of the main problems that the government is now trying to solve.

The Ukrainian community in Armenia tries to keep its national language as well. Every Sunday the kids gather at school and the Ukrainian lesson starts. They learn grammar, history and try to speak Ukrainian. Every year, our teacher participates in the “World Congress of Ukrainian Community Teachers’’; here they gain more teaching skills and obtain newly published books.

Even being so far away from their homeland, Ukrainians in Armenia still try to keep their traditions and language.

“Are they same?” That’s the main question that people ask while speaking about Ukrainian and Russian alphabets. The answer is NO.

This question has become a reason for many arguments and controversies between Russians and Ukrainians as well.

The Ukrainian Alphabet, or as Ukrainians call “ Украї́нська абе́тка”, undoubtedly differs from Russian alphabet. Yet, some mistakenly call it "Russian alphabet". Though there are some similarities between the languages, they are still different. However, despite lexical and grammatical differences, Russians and Ukrainians can easily understand each other. Unlike Ukrainian alphabet, the Russian includes such letters as Ё, Ъ, Ы, Э.

On the other hand, Ukrainian alphabet has the letters I, Ґ, Є, Ї, which do not exist in the Russian one. Both Ukrainian and Russian alphabets consist of 33 letters.

Anush Safaryan

annsafaryan@gmail.com

4 բլոգ, 4 ազգային փոքրամասնություն

Հայաստանի ազգային փոքրամասնությունների ներկայացուցիչները, ովքեր մասնակցում էին Պատերազմի եւ խաղաղության լուսաբանման ինստիտուտի հայաստանյան գրասենյակի հուլիսի 23-25-ը կազմակերպած Քաղաքացիական լրագրության դասընթացին, արդեն ունեն իրենց հայանքների մասին պատմող բլոգներ:

Դասընթացի արդյունքում 4 բլոգ գրանցվեց, որոնք պարբերաբար թարմացվում են. ազգային փոքրամասնությունների ներկայացուցիչները դեռեւս առաջին քայլերն են անում քաղաքացիական լրագրության եւ բլոգոսֆերայի ոլորտում: Մինչ այդ նրանց համար ինտերնետը հիմնականում էլ. փոստ-ից օգտվելու եւ ը նկերների հետ հաղորդակցվելու հնարավորություն էր միայն:

Հայաստանում թվով ամենամեծ ազգային փոքրամասնության` եզդիների http://yezdistan.blogspot.com/ բլոգի հեղինակ Խդր Հաջոյանը բավական ակտիվ է, եւ հաճախ է նոր նյութեր տեղադրում: Բլոգի այցելուն կարող է ծանոթանալ թե համայնքային հետաքրքիր նորությունների, թե տեղեկություններ ստանալ եզդիների կրոնի ու ավանդույթների վերաբերյալ:

Լեհական համայնքի մասին բլոգը http://polonia-arm.blogspot.com/ վարում է Լիա Սայադյանը: Այստեղ համայնքի նորություններն են` նկարներով ու տեսգրություներով համադրված: Լիան վարում է նաեւ http://armenia-4u.blogspot.com/ բլոգը, որը եւս ստեղծվել է ՊԽԼԻ դասընթացի շրջանակներում: Այս բլոգում նա իր արտասահմանցի ընկերներին պատմում է Հայաստանի մասին:

Հունական համայնքի մասին նորություններ ու տեղեկություններ կարելի է գտնել http://armgreek.blogspot.com/ բլոգում, որտեղ գրառումներ է կատարում հունական համայնքի երիտասարդական թեւի ղեկավար Արթուր Խաչատրյանը:

Ուկրաինական համայնքը ներկայացված է http://ukrdiaspora.blogspot.com/ բլոգում, որը վարում է Աննա Սաֆարյանը: Ուրախ գունային ձեւավորում ունեցող այս պլատֆորմը պատմում է Հայաստանի ուկրաինական համայնքի նորությունների ու իրադարձությունների մասին` համեմելով դրանք աշխարհում տարբեր ոլորտներում հայտնի ուկրաինացիների մասին պատմություններով:

Այս բլոգները Հայաստանում ազգային փոքրամասնությունների մասին իրենց ներկայացուցիչների միջոցով պատմող առաջին ակտիվ պլատֆորմներն են: ՊԽԼԻ-ն շարունակելու է աշխատել ազգային փոքրամասնությունների հետ եւ հետագա դասընթացներում կներգրավվեն նոր մարդիկ, այլ համայնքների ներկայացուցիչներ, եւ պարբերաբար վերապատրաստումը կօգնի Հայաստանում ապրող ազգային փոքրամասնություններին ծանոթանալու ինտերնետում իրենց համայնքները եւ խնդիրները ներկայացնելու անհրաժեշտ գործիքներին:

Սառա Խոջոյան

sarakhojoyan@gmail.com

Ես, հունական դրոշն ու Յաղդանը

Ես ծագումով հույն եմ ու ինձ համար միշտ հետաքրքիր է եղել իմանալ` ինչպես են ապրում Պոնտոսից Հայաստան գաղթած հույները` պոնտիները:

Երևանի «Պոնտի» հունական համայնքի նախագահ Ֆրոնտիկ Նիկոլաիդիի հրավերով օգոստոսի 3-ին գնացի Յաղդան` Հայաստանի հույնաբնակ գյուղերից մեկը: Այն գտնվում է Լոռու մարզում, Ստեփանավան քաղաքի մոտ:

Հենց ասֆալտապատ ճանապարհն ավարտվեց` սկիզբ առավ գյուղի դժվարանցանելի ճանապարհը: Սակայն իշխանությունների անուշադրության պատճառով վատ վիճակում գտնվող ճանապարհը չփչացրեց գյուղից ստացածս առաջին տպավորությունները:

Մաքուր օդ, հրաշք բնություն, անտառ, որ հենց հույներն են տնկել, ու այս ամենը ես վայելում էի 8 օր շարունակ:

Երկրորդ օրը ընկերներիս հետ բարձրացանք Յաղդանի խորհրդանիշը համարվող, գյուղում շատ հայտնի «քարը» տեսնելու: Այն գյուղից բավական բարձր էր` սարի գագաթին` միայն 3 ժամ բարձրանում էինք:

«Խորհրդանիշ-քարը» ավելի շուտ հսկա մի ժայռաբեկոր էր, իսկ դրա վրա կանգնած, վերևից գյուղին նայելը` անչափ հետաքրքիր էր:

Յաղդանում բնակվող ավելի քան 200 ընտանիքներից միայն 30-ն են հույներ: Այնինչ, Խորհրդային տարիներին Յաղդանում միայն հույներ էին ապրում: Գյուղի բնակիչների մեծամասնությունը անգամ հայերեն չգիտեր:

1990-ականերից սկսած, երբ Հունաստանը պաշտոնապես հայտարարեց, որ Խորհրդային միությունում բնակվող բոլոր հույները կարող են վերադառնալ Հունաստան, Յաղդանի հույն բնակիչներն էլ շտապեցին իրենց պատմական հայրենիք: Հիմա Յաղդանի տների մեծ մասը լքված է, գյուղն էլ նախկին խնամված տեսքը չունի…

Արթուր Խաչատրյան

arthurkharidis@gmail.com

Եզդիերեն դասագիրք

  

Հայաստանի եզդի համայնքի ներկայացուցիչ Խդր Հաջոյանը հայտնում է, որ լույս է տեսել  եզդիերեն 7-րդ դասարանի դասագիրքը: 

Խդր Հաջոյան

Էլ. փոստ` khdr.yezid@gmail.com

Արդյունավետ հանգիստ

20 օր շարունակ Երեւանի շոգից հեռու` 40 ուսանողներով հանգստանալու հնարավորություն ունենք  Առաջին հայացքից գովազդային հայտարարություն հիշեցնող այս նախադասությունը արդեն իրականություն է Հայաստանի ազգային փոքրամասնությունների երիտասարդ ներկայացուցիչների համար:

Եղեգնաձորի «Սիրանույշ» ճամբարում արդեն սկսվել է մեր հանգիստը «Սյունիք» ՀԿ-ի կազմակերպած «Ամառային համալսարան»-ում: Օգոստոսի 4-ից-25-ը հայաստանցի ու վրաստանցի 40 ուսանողներս հանգստանալուն զուգահեռ գլոբալ և տարածաշրջանային  զարգացման մասին քննարկումների ենք մասնակցելու:

Կազմակերպիչները նաեւ խոստացել են հարստացնել մեր գիտելիքները շրջակա միջավայրի, կլիմայի փոփոխությունների, ջրի անվտանգության և էկոլոգիական մի շարք այլ հարցերի մասին:

Մեզ էլ մնում է ամեն ինչ անել, որ մեր հանգիստը շատ լավ ու, որ ամենակարեւորն է, արդյունավետ անցնի:

Լիա Սայադյան

saydayanlia@gmail.com

Դրամաշնորհներ զգուշացեք` ազգային փոքրամասնություններն են գալիս

Ես լեհական համայնքից եմ: 3 մլն բնակչություն ունեցող Հայաստանի նման ունիտար երկրում փոքրաթիվ համայնքի ներկայացուցիչ լինելը հեշտ չէ: Այս երկրում խնդիրներն այնքան շատ են, որ մեր փոքր համայնքի խնդիրները հաճախ անտեսանելի են դառնում:

Բայց…

Հիմա ամեն ինչ փոխվել է ինձ ու ազգային փոքրամասնությունների ինձ նման երիտասարդ ներկայացուցիչների համար:

Այս տարի գարնանը ՄԱԿ-ի Հանրային տեղեկատվության վարչությունն ու ՄԱԿ-ի Հայկական ասոցիացիան (ՀԱ) մեզ համար լիդերության և մենեջմենտի համառոտ դասընթաց էին կազմակերպել:

Դասընթացավարներ ՄԱԿ ՀԱ-ի Հանրային կապերի պատասխանատու Ամալյա Գրիգորյանն ու ՄԱԿ-ի ՀԱ-ի  փոխնախագահ Արամ Ոսկանյանը մեզ ծանոթացրին Հայաստանում գտնվող միջազգային ներկայացուցչություններին մեր խնդիրները լսելի դարձնելու մատչելի ձեւերին:

Ես շատ գոհ էի, քանի որ ձեռք բերեցի այնպիսի հմտություններ, ինչպիսիք են դրամաշնորհ ստանալու համար ծրագիր կազմելը կամ այն պատշաճ ձևով պետությանը ներկայացնելը: Շատ հետաքրքիր էր, երբ մասնակիցներս բաժանվեցինք խմբերի և սկսեցինք հանպատրաստից ծրագրեր կազմել` նարկայացնելով մեր համայնքների խնդիրներն ու դրանց լուծման համար անհրաժեշտ միջոցառումներն ու միջոցները:

Ու ակտիվ աշխատանքի շնորհիվ մենք հիմա ակտիվ հանգիստի հնարավորություն ունենք, քանի որ մեր կազմած ծրագրից մեկը, որի հեղինակն էի նաև ես, արժանացավ դրամաշնորհի:

Մի քանի օրից` օգոստոսի 19-24ը, կիրականացվի մեր գրած ծրագիրն ու ազգային փոքրամասնություններ ներկայացուցիչների համար Լուսակերտում ամառային ճամբար կբացվի:

Ես անհամբեր սպասում եմ, քանի որ ճամբարում անցկացնելիքք մեր օրերը շատ հագեցած են լինելու` խաղեր, դասընթացներ, մրցույթներ, մշակութային երեկոներ, էլ չեմ ասում ակտիվ հանգիստ բնության գրկում:

Լիա Սայադյան

saydayanlia@gmail.com