Wednesday, September 29, 2010

Armenian Yezidis seek access to the airwaves

Yezidi National Union (YNU) has repeatedly applied to Armenian Public-Service TV to give them access to the airwaves, but all its efforts remained fruitless.

Aziz Tamoyan, head of Yezidi National Union (YNU) is convinced that in case Public-Service TV gives them at least 30 minutes of airtime a week, Yezidis who represent Armenia’s largest national minority will be able to learn more about their own culture, history and the community news.

Many of them live in Armenian regions where only some TV channels are available, including Public Broadcaster, which operates on state funding consisting of taxes collected from the population, including Yezidis. That is why YNU has applied to the Public-Service TV to give them access to the airwaves.

“Public-Service TV does not find it reasonable to dedicate separate programs to Yezidis, since there are other national minorities in Armenia as well, and if we meet their [Yezidis] needs, the rights of other national minorities will be violated. Besides, they [national minorities] may lay reasonable claims of the same kind to Public-Service TV”, - Aleksan Harutyunyan, Chairman of the RA Public Television and Radio Council announced in response to YNU leader’s last appeal to the State Broadcaster in July 2010.

RA Public Television and Radio Council decided to tell about Armenia’s national minorities’ history, culture, religion and traditions within other programs instead of dedicating separate ones to them.

There have been no programs about Armenian Yezidis since July, but State Broadcaster’s camera crew worked in Ferik village of Armavir region in September and promised to broadcast the materials soon.

Yezidi National Union, however, finds this insufficient and continues to apply to Armenian authorities seeking access to the airwaves. Their last application hasn’t been turned down yet and is still under consideration.

Khdr Hajoyan

khdryezid@gmail.com

Monday, September 27, 2010

Հայաստանի եզդիները հեռուստաեթերի կարիք ունեն

Եզդիների ազգային միության (ԵԱՄ) բազմաթիվ դիմումները Հանրային հեռուստաընկերության եթերում որոշակի եթերաժամ ունենալու համար մշտապես արդյունք չեն գրանցում:

Ազիզ Թամոյանը` ԵԱՄ նախագահը, համոզված է, որ Հանրային հեռուստաընկերության եթերում շաբաթական գոնե 30 րոպե եթերաժամ ունենալու դեպքում Հայաստանում բնակվող ազգային փոքրամասնություններից ամենամեծ` եզդիական համայնքը ավելի լավ կծանոթանա իր մշակույթին, պատմությանն ու համայնքի նորություններին:

Հայաստանի եզդիների մեծամասնությունը ապրում են մարզերի գյուղերում: Այնտեղ հասանելի են երկրում հեռարձակվող հեռուստաընկերություններից մի քանիսը միայն, այդ թվում եւ Հանրային հեռուստաընկերությունը, որը գործում է նաեւ եզդիների վճարած հարկերից կազմված պետբյուջեի ֆինանսավորմամբ: Այդ պատճառով ԵԱՄ-ն եթերի համար դիմել է հենց Հանրային հեռուստաընկերության եթերում հաղորդումներ ունենալու համար:

ԵԱՄ նախագահի վերջին դիմումներից մեկին (հուլիս 2010) Հանրային հեռուստառադիոընկերության խորհրդի (ՀՀԽ) նախագահ Ալեքսան Հարությունյանը պատասխանել էր.

«Ինչ վերաբերում է զեկուցագրի 3-րդ կետում բարձրացված եզդիների մասին առանձին հեռուստահաղորդումներ իրականացնելու հարցին, Հանրային հեռուստաընկերությունը այս պահին նպատակահարմար չի գտնում իրականացնել այն, քանի որ Հայաստանի Հանրապետությունում բացի եզդիներից ապրում են նաեւ ազգային այլ փոքրամասնություններ, եւ ընդառաջելով վերջիններիս, նախեւառաջ կխախտվի մյուս ազգային փոքրամասնությունների իրավունքները, ինչպես նաեւ մյուսները նույնպես կարող են նմանատիպ արդարացի պահանջներ ներկայացնել Հանրային հեռուստաընկերությանը»:

ՀՀԽ-ն ավելի նպատակահարմար էր համարել ազգային փոքրամասնությունների մասին ոչ թե առանձին հեռուստահաղորդում ստեղծել, այլ նրանց պատմությանը, մշակույթին, կրոնին ու ավանդույթներին անդրադառնալ այլ հաղորդումների ընթացքում:

Հուլիսից մինչեւ հիմա եզդիների մասին պատմող որեւէ հաղորդում Հանրայինի եթերում չի եղել, սակայն սեպտեմբերի սկզբներին հեռուստաընկերությունը ներկայացնող լրագրողների խումբը Արմավիրի մարզի Ֆերիկ գյուղում նկարահանումներ է իրականացրել, խոստացել են շուտով հեռարձակել:

Եզդիների ազգային միությունը, սակայն, նման հաղորդումները բավարար չի համարում եւ շարունակում է համայնքին հեռուստաժամ տրամադրելու դիմումներ հղել Հայաստանի իշխանություններին: ԵԱՄ ուղարկած վերջին դիմումը դեռ մերժում չի ստացել, ընթացքի մեջ է:

Խդր Հաջոյան

khdr.yezid@gmail.com

Sunday, September 19, 2010

More blogs for Armenia’s National Minorities

8 more blogs dedicated to Armenia’s national minorities were opened during a seminar conducted by Institute for War and Peace Reporting (IWPR) Armenia branch in 17-19 September.

The seminar was dedicated to Citizen Journalism for Representatives of National Minorities, and its participants from Russian, Belarusian, Assyrian, and Yezidi communities have already made several posts on their blogs.

During the 3-day workshop, which included theoretical and practical lessons, participants got acquainted with a number of Web tools for information dissemination, as well as basic principles and ethics that guide journalism, norms of blogging and effective information dissemination through social networks.

All the participants now have their own blogs which are available here: Lusy Mikhaylova, Bella Avdishyan and Nelli Karapetyan from Assyrian community, Oleg Barnashov and Anna Busnigina from Russian community, Kristina Poghosyan and Levon Badalyan from Belarusian community and Aziz Avdalyan from Yezidi community.

This is IWPR’s second workshop on Citizen Journalism for Representatives of Armenia’s National Minorities this year. The first one was completed by opening 4 blogs for Armenia’s national minorities.


Sara Khojoyan

sarakhojoyan@gmail.com

Հայաստանի ազգային փոքրամասնությունների բլոգները շատանում են

Հայկական բլոգոսֆերայում ազգային փոքրամասնությունների մասին պատմող եւս 8 բլոգ ավելացավ` սեպտեմբերի 17-19-ը Պատերազմի եւ խաղաղության լուսաբանման ինստիտուտի (IWPR հայաստանյան գրասենյակի կազմակերպած դասընթացից հետո:

«Քաղաքացիական լրագրություն ազգային փոքրամասնությունների ներկայացուցիչների համար» դասընթացին մասնակցող ռուսական, բելառուսական, ասորական ու եզդիական համայնքների ներկայացուցիչները արդեն նույնիսկ մի քանի գրառումներ են կատարել իրենց բլոգներում:

Եռօրյա դասընթացի տեսական եւ գործնական պարապմունքների ընթացքում մասնակիցները ծանոթացան համացանցում տեղեկություն տարածելու գործիքներին, լրագրության հիմնարար սկզբունքներին, ինչպես նաեւ բլոգ վարելու կանոններին եւ սոցիալական ցանցերի միջոցով տեղեկատվությունը արդյունավետ տարածելուն:

Յուրաքանչյուր մասնակցի համար նոր բլոգ գրանցվեց, որոնց կարող եք հետեւել այստեղ` Լյուսյա Միխայլովա, Բելլա Ավդիշյան եւ Նելլի Կարապետյան` ասորական համայնք, Քրիստինե Պողոսյան եւ Լեւոն Բադալյան` բելառուսական համայնք, Աննա Բուսիգինա եւ Օլեգ Բառնաշով` ռուսական համայնք ու Ազիզ Ավդալյան` եզդիական համայնք:

IWPR-ի հայաստանյան գրասենյակը «Քաղաքացիական լրագրություն ազգային փոքրամասնությունների ներկայացուցիչների համար» դասընթացն այս տարի երկրորդ անգամ է կազմակերպում: Առաջին դասընթացից հետո ազգային փոքրամասնությունների մասին պատմող եւս 4 բլոգ էր ստեղծվել:


Սառա Խոջոյան

sarakhojoyan@gmail.com

Wednesday, September 8, 2010

Պոնտոսից Հայաստան

9 տարեկանում, երբ Հունաստանը կազմակերպում էր ճամբարային հանգիստ աշխարհում բնակվող ծագումով հույն բոլոր երեխաների համար, իմացա իմ հունական արմատների մասին: Որքան մեծացա, այնքան ավելի շատ սկսեցի հետաքրքրվել հունական ծագումովս:

Դրա շնորհիվ է, որ հիմա շատ ավելի բան գիտեմ հունական արմատներիս մասին: Իմ նախնիները Պոնտոսի հույներ էին:

Պոնտոսը Բյուզանդական վերջին տարածքն էր, որն ընկավ թուրք օսմանների ձեռքը Կոստանդնուպոլիսն ընկնելուց հետո: 1461 թվին թուրքերը գրավեցին Տրապիզոն քաղաքը, որն էլ նշանակում էր Պոնտոսի ազատության կորուստ:

Պոնտոսը գտնվում էր Փոքր Ասիայի տարածքում Սև ծովի հարավ-արևելքում: Այդ ժամանակ ծովն անվանվում էր Պոնտոսի ծով (Պոնտոս նշանակում է ծով և հույները դրականորեն էին վերաբերվում այդ փակ ծովին` ի տարբերություն մյուս ազգերի, որոնք ծովը համարում էին անհյուրընկալ): Փոքր Ասիայում հույները ապրել են դեռևս առաջին հազարամյակում Քրիստոսից առաջ:


20-րդ դարի սկզբին Պոնտոսում ապրում էր մոտ 700000 հույն: Այդ ժամանակ հույները ուզում էին ստեղծել 2-րդ ազգային հունական անկախ պետությունը, որի տարածքն էր 78.000 քկմ և ըստ եկեղեցական դրվածքի ուներ 7 մարզեր, որտեղ կային 1830 եկեղեցիներ և 1330 դպրոցներ, որոնցից 153` օրիորդաց:

Պոնտոսի հույները զբաղվում էին գյուղատնտեսությամբ, մետալուրգիայով, բժշկագիտությամբ, ճարտարագիտությամբ, արվեստով ու մշակույթով, առևտրով և այլն:

Բալկանյան պատերազմի ժամանակ 1912, 1913 թվականներին Օսմանյան կայսրության կրած պարտությունից հետո երիտթուրքերի առաջնորդ Քեմալ Աթաթուրքի հեղափոխական կառավարությունը որոշեց ի կատար ածել 1911 թվի որոշումը` Արևելյան պրոբլեմի հարցի լուծումը, այն է ` տեղահան անել ոչ-ազգային մտածելակերպի ժողովուրդներին` քրիստոնյաներին: 1914 թվին սկսվեցին Իոնիայի, Արևելյան Թրակիայի, Պոնտոսի հույների տեղահանությունները:

1915 թ. հայերի կոտորածից հետո սկսվեց հույների մասսայական տեղահանումները, կոտորածն և բնաջնջումը: 1914-1918 թթ. բնաջնջվեցին 235556 հույն: 1919 մայիսի 19-ին Քեմալ փաշան դեսանտ իջեցրեց Սամսունդ քաղաք և 1922 թ. զոհվածների թիվը հասավ 303238 մարդու: Այս ամենին նպաստում էին 1-ին Համաշխարհային պատերազմի մասնակից հզոր տերությունները, որոնք չէին ուզում հակառակվել Թուրքիային: 1914-1923 թթ. Պոնտացի հույների զոհերի քանակը հասավ 353.000 մարդու, ամբողջովին ոչնչացվեցին 1134 եկեղեցիներ, 960 դպրոցներ, ողջ մնացածները ապաստան գտան Սովետական միությունում, Հունաստանում, սփռվեցին աշխարհով մեկ:

Իմ մայրական պապիկս էլ, ով այն տարիներին դեռ փոքր էր, իր ընտանիքի հետ ապաստան գտավ Հայաստանում, որն էլ դարձավ նրա երկրորդ հայրենիքը:

Տարիներ հետո միայն մեր պատմական հարենիքը` Հունաստանը, գնահատական տվեց պատմության արյունալի այս էջերին: 1994 թ. փետրվարի 24-ին Հունաստանի ազգային ժողովը միաձայն ընդունեց Փոքր Ասիայի հույների կոտորածը և մայիսի 19-ը հայտարարվեց զոհերի հիշատակման օր:

Արթուր Խաչատրյան
arthurkharidis@gmail.com